Küresel Altın Arama Harcamalarındaki Sert Düşüş Türkiye İçin Fırsata Dönüşüyor

Küresel altın madenciliği sektöründe, yüksek altın fiyatlarına rağmen keşif harcamalarında dikkat çekici bir gerileme yaşanıyor. S&P Global verilerine göre, 2023’te altın arama bütçeleri %15, 2024’te ise %7 azaldı. Bu düşüş, özellikle erken keşif (grassroots) projelerini sert şekilde etkiliyor. 1990’larda bütçeden %50 pay alan bu aşama, günümüzde %19 seviyesine kadar geriledi.

CES 2024 raporuna göre, 2024 yılı toplam keşif bütçesi 5,55 milyar USD olarak gerçekleşti ve bu rakam son on yılın en düşük seviyesi. Altın arayan şirket sayısı da aynı dönemde %8 düşerek 1.235’e geriledi. Bu durum, yeni büyük rezervlerin keşfini zorlaştırıyor. 2023–2024 arasında hiç yeni büyük keşif yapılmadı; son dört yılda ise yalnızca 27 milyon ons altın içeren altı önemli keşif gerçekleşti.

Türkiye için fırsat penceresi

Türkiye, son 20 yılda altın üretiminde ciddi bir atılım yaptı ve Avrupa’nın en büyük üreticilerinden biri haline geldi. 2001’den bu yana 15 maden faaliyete geçti, 2020’de üretim 38 tona ulaştı ve 5 yıl içinde 100 ton hedefleniyor. Küresel keşif harcamalarındaki daralma, Türkiye’nin jeolojik potansiyelini ve yatırım cazibesini daha da artırabilir. Devlet teşvikleri, düşük lisans ve kira maliyetleri ile birlikte yerli yatırımcılar için avantaj yaratıyor.

TL bazlı yatırım ve kira analizleri

• 1 milyon USD’lik bir keşif yatırımı, mevcut 45 TL/USD kuruyla yaklaşık 45 milyon TL’ye karşılık geliyor. TL gelirli yerli firmalar için bu, döviz bazlı maliyet avantajı anlamına geliyor.
• Borsa İstanbul’da işlem gören altın sertifikaları, 2025 Nisan ayında fiziki altına göre %21 primle işlem gördü. Bu durum, TL bazlı yatırımcıların kısa vadede yüksek getiri elde etmesine imkân tanıyor.
• Türkiye’deki altın keşif projeleri, güçlü rezervlerde 3–4 yıl içinde yatırım geri dönüşü sağlayabilir. TL’deki enflasyonist ortam, maliyetlerini kontrol edebilen yerli oyuncuların bu süreyi kısaltmasına yardımcı olabilir.

Riskler ve sürdürülebilirlik

Türkiye’nin bu fırsatı değerlendirebilmesi için çevresel ve sosyal sorumluluk standartlarını koruması gerekiyor. Erzincan’daki Çöpler Altın Madeni’nde yaşanan 2024 heyelanı, sektörde güvenlik ve çevre yönetiminin ne kadar kritik olduğunu bir kez daha gösterdi.

Sonuç

Küresel altın keşif harcamalarındaki sert düşüş, Türkiye’nin altın üretiminde ve yatırım çekme kapasitesinde stratejik bir avantaj yaratıyor. TL bazlı maliyet avantajı, devlet teşvikleri ve jeolojik potansiyel bir araya geldiğinde, Türkiye bu küresel boşluğu doldurabilecek en güçlü adaylardan biri haline geliyor.